انویدیا GeForce RTX 5090: پادشاه جدید کارت‌های گرافیک
انویدیا سال‌هاست که ستون اصلی صنعت کارت‌های گرافیک محسوب می‌شود، اما هیچ‌گاه این جایگاه تا این حد مستحکم نبوده است. شرکت AMD همیشه با سری Radeon رقابت سختی برای انویدیا رقم زده، اما در رده‌ی بالای بازار، مدت‌هاست که قلمرو تیم سبز بوده است. زمانی که انویدیا از کارت گرافیک GeForce RTX 5090 با قیمت 1999 دلار رونمایی کرد، هیچ‌کس تردیدی نداشت که این کارت سریع‌ترین کارت گرافیک (خانگی، دسکتاپی) جهان خواهد بود و همین‌طور هم شد. RTX 5090 از یک تراشه گرافیکی عظیم بهره می‌برد که قیمت سنگینی هم دارد. به طور کلی در چندین سال اخیر خرید کارت گرافیک در بازار بیشتر یک طرفه بوده و غالب کاربران سمت تیم سبز متمایل بوده اند.
اگرچه می‌توان گفت طراحی و قیمت‌گذاری این کارت نشان می‌دهد که تمرکز اصلی آن روی گیمینگ نیست (و بیشتر مناسب تولید محتوا و کاربردهای هوش مصنوعی است)، اما تجربه گیمینگ بی‌نظیر و با کیفیتی که ارائه می‌دهد باعث شد تا آن را شایسته دریافت جایزه بهترین کارت گرافیک دنیا از کارشناسان ما در پی سی کالا بدانیم. البته برای بیشتر کاربران، GeForce RTX 5080 که هم زمان در تاریخ 30 ژانویه عرضه می‌شود، انتخابی واقع‌بینانه‌تر و مناسب‌تر در میان کارت‌های گرافیک سطح بالا و پیشرفته است.
عکس از: Joseph Maldonado
معماری Blackwell: تحولی تازه در نسل 50
کارت‌های گرافیک سری GeForce RTX 50 مبتنی بر معماری جدیدی به نام Blackwell هستند؛ معماری‌ای که انویدیا ادعا می‌کند نسبت به معماری نسل قبل یعنی “Ada Lovelace”، بهبودهایی در عملکرد به ازای هر سیکل (IPC) دارد. Blackwell علاوه بر ارتقای قابلیت‌های رهگیری پرتو (Ray Tracing) و هوش مصنوعی، مجموعه‌ای از ویژگی‌های جدید را نیز به همراه دارد، اگرچه هنوز جامعه کاربری به شکل دقیق نمی‌داند این تغییرات چه تاثیری در عمل خواهند داشت.
عبارت IPC مخفف Instructions Per Cycle یا دستورات به ازای هر سیکل کلاک است. یعنی نشان می‌دهد که پردازنده (یا در اینجا GPU) می‌تواند در هر سیکل کاری، چند دستور را پردازش کند. افزایش مقدار IPC به معنی افزایش کارایی پردازنده یا GPU است، حتی اگر فرکانس کاری ثابت باقی بماند.
دلیل اصلی این ابهام، ابعاد بسیار بزرگ کارت‌های سری RTX 50 است. تراشه گرافیکی کارت RTX 5090 با نام GB202، بیش از 92 میلیارد ترانزیستور دارد و نسبت به RTX 4090 حدود 33 درصد تعداد شیدر بیشتری را ارائه می‌دهد. این کارت همچنین از یک رابط حافظه 512 بیتی استفاده می‌کند که نسبت به رابط 384 بیتی RTX 4090 گسترده‌تر است و به 32 گیگابایت حافظه GDDR7 متصل می‌شود؛ حافظه‌ای که هم ظرفیت و هم سرعت بیشتری نسبت به حافظه 24 گیگابایتی GDDR6X در RTX 4090 دارد. این افزایش چشمگیر منابع سخت‌افزاری و حافظه‌ی سریع‌تر و بزرگ‌تر، حتی اگر با همان معماری RTX 4090 عرضه می‌شد، می‌توانست عملکرد بسیار بالاتری را ارائه دهد. به همین دلیل، ارزیابی دقیق مزیت‌های معماری Blackwell دشوار است، به‌ویژه اینکه بسیاری از این مزیت‌ها مربوط به هوش مصنوعی هستند که در مسیرهای تازه‌ای به کار گرفته شده‌اند.
مقایسه مشخصات کارت گرافیک RTX 50S90 Founders Edition با رقبا
امروزه انویدیا تقریباً تمام توجه خود را معطوف به هوش مصنوعی کرده، و RTX 5090 هم از همین قاعده پیروی می‌کند. مزیت‌هایی از این بابت وجود دارد، ولی بیشتر شرکت‌های بزرگ مانند آمازون، متا و مایکروسافت هستند که بیشترین بهره را از این توانمندی می‌برند و RTX 5090 را در حجم بالا داخل رک‌های سرور قرار می‌دهند. در حال حاضر، استفاده از هوش مصنوعی در سطح آموزش برای کاربران عادی کاربرد چندانی ندارد. با استفاده از یک بنچمارک جدید از شرکت UL، می‌توان عملکرد سخت‌افزار AI کارت را در پردازش محلی مدل‌های زبانی بزرگ (LLM) تا حدی سنجید. در بازی‌ها نیز می‌توانید از فناوری DLSS انویدیا که مبتنی بر سخت‌افزار AI است، بهره ببرید. در سری RTX 50، انویدیا نسخه جدیدی از DLSS با نام DLSS 4 را معرفی کرده است.
این نسخه، توسعه‌یافته‌ی DLSS 3 است که بر تولید فریم تمرکز دارد. دو تغییر عمده در این نسخه وجود دارد: اول، توانایی تولید فریم‌های بیشتر به همراه قابلیت انتخاب چندبرابری (ضریب 2، 3 یا حتی 4 برابر فریم‌ها به کمک AI)؛ دوم، استفاده از مدل هوش مصنوعی جدیدی به نام “Transformer” به‌جای مدل CNN در DLSS 3، که کیفیت تصویر بالاتری ارائه می‌دهد، البته با هزینه‌ی کاهش اندک در نرخ فریم. از دیگر ویژگی‌های گیمینگ مبتنی بر AI می‌توان به RTX Neural Shaders اشاره کرد که همراه معماری Blackwell معرفی شده‌اند. البته این ویژگی‌ها هنوز توسط توسعه‌دهندگان بازی‌ها پیاده‌سازی نشده‌اند. انویدیا در CES 2025 اعلام کرد که در حال همکاری با مایکروسافت برای افزودن پشتیبانی از این قابلیت‌ها در DirectX است. بنابراین احتمالاً به‌زودی شاهد پشتیبانی بازی‌ها از RTX Neural Shaders و فناوری‌های مشابه خواهیم بود.
عکس از: Joseph Maldonado
طراحی RTX 5090 Founders Edition: کوچکتر، هوشمندتر، قدرتمندتر
ستاره بررسی امروز ما، نسخه Founders Edition از کارت گرافیک GeForce RTX 5090 است. البته شرکای تجاری انویدیا نیز نسخه‌های اختصاصی خود از این کارت را عرضه کرده‌اند. برخی مانند MSI با مدل Suprim Liquid SOC اقدام به خنک‌سازی مایع این کارت کرده‌اند، تصمیمی منطقی برای کارتی که توان مصرفی آن به 575 وات می‌رسد، یعنی بیشتر از کل مصرف برخی رایانه‌ها!
با این حال، انویدیا برای نسخه Founders Edition از یک سیستم خنک‌کننده هوایی هوشمند استفاده کرده که مشابه آن در نسل‌های قبلی نیز دیده شده است. نکته جالب اینجاست که با وجود مصرف بالاتر، RTX 5090 از نظر ابعاد از RTX 4090 جمع‌وجورتر است. هر دو کارت طول و عرضی یکسان (30.4 و 13.7 سانتی‌متر) دارند، اما RTX 4090 با ضخامت 2.4 اینچ سه‌اسلاتی است، در حالی که RTX 5090 با ضخامت 1.57 اینچ تنها دو اسلات اشغال می‌کند.
انویدیا با فشرده‌سازی برد اصلی در بخش مرکزی کارت، این کاهش حجم را ممکن کرده است. در صورت باز کردن کارت، چندین برد داخلی را خواهید دید که در کنار هم برای استفاده حداکثری از فضا چیده شده‌اند. این طراحی امکان نصب لوله‌های حرارتی در دو طرف کارت و نصب فن‌هایی برای دمیدن هوا از دو طرف را فراهم کرده و خنک‌کنندگی موثری در فضای محدود فراهم می‌آورد. از سوی دیگر، اگر به دنبال نسخه‌ای قدرتمند و جذاب با طراحی متفاوت از Founders Edition هستید، مدل ASUS ROG Astral RTX 5090 OC 32G انتخابی برجسته است که با طراحی خاص و توان خنک‌سازی بالا، به‌ویژه برای کیس‌های گیمینگ حرفه‌ای، جایگاه ویژه‌ای دارد. البته خنک‌سازی مایع در این زمینه می‌تواند بهتر باشد، اما نیازمند نصب رادیاتور داخل کیس و لوله‌کشی است که فضای بیشتری اشغال می‌کند و فرآیند نصب را پیچیده‌تر می‌سازد. به همین دلیل، انویدیا منطقی عمل کرده و طراحی هوایی را برای Founders Edition حفظ کرده است.
مانند کارت‌های سری RTX 40، تمام مدل‌های RTX 50 از کانکتور برق اختصاصی انویدیا یعنی 12VHPWR استفاده می‌کنند. اما در RTX 5090، کانکتور به‌صورت زاویه‌دار در 45 درجه طراحی شده تا فشار روی اتصال، خم‌شدگی کابل و احتمال آسیب دیدن کانکتور کاهش یابد. همچنین کابل همراه کارت از نوع نرم‌تر و انعطاف‌پذیرتر است تا عبور آن از داخل کیس راحت‌تر باشد. آداپتور همراه کارت امکان تبدیل چهار کانکتور 8 پین PCIe به یک اتصال 12VHPWR را فراهم می‌کند، چراکه اغلب پاورهای فعلی این نوع اتصال را به‌صورت مستقیم ندارند. برای راه‌اندازی این کارت، باید از پاوری حداقل با توان 1000 وات استفاده کنید. از نظر خروجی تصویر، RTX 5090 دارای یک پورت HDMI و سه پورت DisplayPort است. در صورت علاقه‌مندی به خرید سیستم کامل گیمینگ مبتنی بر معماری جدید، پیشنهاد می‌کنیم نگاهی به سیستم گیمینگ PC Ultra 4 داشته باشید که از کارت گرافیک ASUS ROG Astral RTX 5080 O16G بهره می‌برد و برای اجرای بازی‌ها در بالاترین تنظیمات، عملکردی عالی دارد.
رقبا و عملکرد RTX 5090
برای بررسی RTX 5090، از یک پلتفرم تست قدرتمند استفاده شده که شامل پردازنده‌ی 16 هسته‌ای AMD Ryzen 9 9950X، مادربرد Gigabyte X870E Aorus Master، رم DDR5 با سرعت 6000 مگاهرتز و سیستم خنک‌کننده‌ی 360 میلی‌متری سه فن است. همچنین از دو SSD پرسرعت (یکی برای سیستم عامل و دیگری برای بازی‌ها) و پاور قدرتمند 1500 وات Corsair استفاده شده است.
با توجه به قدرت فوق‌العاده، قیمت 2000 دلاری و مصرف 575 واتی RTX 5090، جای تعجبی نیست که رقیب مستقیمی در این سطح وجود ندارد. شرکت AMD اصولاً وارد رقابت در این بازه‌ی قیمتی نمی‌شود، چراکه بازار آن محدود است. در واقع، RTX 5090 بیشتر با کارت‌های ورک‌استیشن مقایسه می‌شود تا گزینه‌های دسکتاپی (خانگی).
تنها کارت‌هایی که می‌توان به‌عنوان رقبای احتمالی RTX 5090 در بازار مطرح کرد، شامل Nvidia GeForce RTX 4090، Nvidia GeForce RTX 5080 و AMD Radeon RX 7900 XTX هستند. هیچ‌یک از آن‌ها از نظر عملکرد توان رقابت با RTX 5090 را ندارند، اگرچه RTX 4090 بیشترین نزدیکی را دارد. با این حال، این کارت‌ها به‌عنوان گزینه‌هایی قابل‌توجه با قیمت پایین‌تر مطرح‌اند، البته اگر کارت‌هایی با قیمت حدود ۱۰۰۰ دلار را بتوان “مقرون‌به‌صرفه” دانست.
بررسی عملکرد RTX 5090 Founders Edition در بنچمارک‌های مصنوعی (Synthetic)
امتیازاتی که در تست‌های 3DMark ثبت کردیم، دقیقاً همان چیزی را نشان می‌دهند که از مشخصات و قیمت بالای RTX 5090 انتظار می‌رود. این کارت در تمام تست‌های 3DMark به‌طور قابل‌توجهی سریع‌تر از سایر کارت‌ها عمل کرد. تنها در تست رهگیری پرتو 3DMark Solar Bay بود که RTX 4090 کمی به آن نزدیک شد؛ اما از آنجایی که چنین نتیجه‌ای را در تست‌های دیگر ندیدیم، به نظر می‌رسد امتیاز RTX 5090 ممکن است به دلیل استفاده از پردازنده AMD Ryzen 9 9950X ما محدود شده باشد، هرچند این پردازنده یکی از بهترین مدل‌های فعلی AMD است.
ما همچنین تست بهینه‌سازی صفحه‌نمایش اختصاصی 3DMark را برای بررسی عملکرد DLSS روی کارت‌های انویدیا و عملکرد FSR روی کارت‌های AMD اجرا کردیم. نکته جالب اینکه کارت AMD Radeon RX 7900 XTX در این تست، زمانی که DLSS و FSR غیرفعال بودند، عملکرد سریع‌تری داشت. با این حال، این تست‌ها از نظر ساختاری کاملاً یکسان نیستند و مقایسه مستقیم بین عملکرد FSR (در اینجا نسخه ۲.۰) و DLSS (نسخه ۳ به همراه تولید فریم Frame Generation) چندان منصفانه نیست.
ما این دو تست را صرفاً به این دلیل در کنار هم فهرست کردیم که هر دو توسط 3DMark طراحی شده‌اند و هر یک برای ارزیابی فناوری‌های مشابه از دو شرکت مختلف به کار می‌روند. اگرچه شباهت‌هایی بین این تست‌ها وجود دارد، اما همان‌طور که DLSS و FSR دقیقاً مشابه هم نیستند، مقایسه نتایج عددی بین AMD و Nvidia نیز در این بخش خاص خیلی قابل اتکا نیست. با این حال، نتایج نشان می‌دهند که RTX 5090 همچنان پیشتاز کارت‌های انویدیا است و حتی با فعال بودن DLSS یا FSR، نسبت به کارت‌های AMD برتری دارد.
تست در نرم افزارهای تولید محتوا
برای آزمایش RTX 5090 در حوزه تولید محتوا، از مجموعه‌ای از بنچمارک‌هایی استفاده کردیم که هم عملکرد CPU و هم GPU را درگیر می‌کنند. ابتدا سراغ نرم‌افزار ویرایش ویدیو Adobe Premiere Pro 24 رفتیم و آن را با استفاده از ابزار PugetBench for Creators از شرکت Puget Systems آزمایش کردیم. در این تست نیز Nvidia GeForce RTX 5090 در جایگاه نخست قرار گرفت، اما جالب اینکه RTX 5080 با اختلاف زیادی عقب نماند، موضوعی که نشان می‌دهد برای چنین کاربردهایی، مدل هایی مانند زوتاک RTX 5080 می‌تواند گزینه‌ی مقرون به‌صرفه‌تری باشد.
اگر کار شما بیشتر در حوزه‌ی سه‌بعدی است، مثلاً مدل‌سازی در Blender یا رندرگیری با V-Ray ، RTX 5090 تفاوتی فاحش ایجاد می‌کند. در هر سه تست Blender و همچنین در بنچمارک Chaos V-Ray 6، با اختلاف بسیار زیاد از سایر کارت‌ها پیشی گرفت. البته در بخش CUDA این تست، RTX 4090 کمی جلوتر بود که انویدیا اعلام کرده دلیل آن یک مشکل ناسازگاری نرم‌افزاری است که در آینده برطرف می‌شود.
عملکرد RTX 5090 Founders Edition در تست هوش مصنوعی UL Procyon AI
آزمایش عملکرد کارت‌های گرافیک در زمینه‌ی هوش مصنوعی کار ساده‌ای نیست، به‌ویژه اینکه کاربردهای AI بسیار متنوع‌اند از آموزش مدل‌ها گرفته تا استنتاج (inferencing) و نمی‌توان با یک تست جامع همه‌ی جنبه‌ها را پوشش داد. در حال حاضر راه‌حل کاملی برای ارزیابی عملکرد هوش مصنوعی وجود ندارد، اما فعلاً می‌توانیم با استفاده از بنچمارک Procyon AI Text Generation از شرکت UL عملکرد کارت‌های گرافیک را در تولید متن مبتنی بر هوش مصنوعی تا حدی اندازه‌گیری کنیم.
این تست، کارت گرافیک را برای انجام وظایف استنتاجی (Inferencing) در زمینه‌ی تولید متن، با استفاده از چهار مدل زبانی بزرگ (LLM) مشهور تحت فشار قرار می‌دهد و در هر مورد، یک امتیاز کلی ثبت می‌کند. مدل‌هایی که در این آزمون استفاده شده‌اند شامل نسخه‌هایی از Mistral، PHI مایکروسافت و دو مدل مختلف از Llama شرکت Meta AI هستند. همچنین مشخص می‌شود که سخت‌افزار مورد آزمایش با هر مدل، چند توکن (واحدهای مجزای متن در فرآیند تولید متن) را در هر ثانیه می‌تواند تولید کند. افزون بر آن، مدت‌زمان لازم برای تولید نخستین توکن نیز اندازه‌گیری می‌شود، چرا که هدف اصلی هوش مصنوعی، انجام سریع و مؤثر وظایف است.
- Training (آموزش) یعنی مدل را با داده‌های زیاد آموزش می‌دهند تا یاد بگیرد.
- Inferencing (استنتاج) یعنی وقتی مدل آموزش‌دیده را روی یک سیستم اجرا می‌کنی تا مثلاً با دادن یک پرسش، پاسخ تولید کند یا یک متن جدید بنویسد.
inferencing اشاره دارد به سنجش عملکرد کارت گرافیک RTX 5090 در اجرای مدل‌های زبان بزرگ (مثل Llama، Mistral، PHI) برای تولید متن، یعنی چقدر سریع و مؤثر می‌تواند با این مدل‌ها کار کند و خروجی تولید کند.
به‌طور خاص، این تست‌ها عملکرد GPU را در مواردی مانند:
- تعداد توکن‌های تولیدشده در هر ثانیه
- زمان لازم برای تولید اولین توکن
بررسی فناوری‌های DLSS، FSR و XeSS در RTX 5090 Founders Edition
در بازطراحی سکوی آزمایشی کارت‌های گرافیک خود برای سال 2025 و بعد از آن، تصمیم گرفتیم تعداد تست‌هایی که برای فناوری‌های DLSS، FSR و XeSS انجام می‌دهیم را کاهش دهیم. هر سه فناوری مفید هستند، اما مقایسه‌ی کارایی آن‌ها با یکدیگر کاری پیچیده است. اگرچه عملکرد مشابهی دارند، اما نحوه‌ی کار آن‌ها یکسان نیست و تأثیر متفاوتی بر کیفیت تصویر و تأخیر ورودی دارند. همین موضوع باعث می‌شود که مقایسه‌ی مستقیم آن‌ها کمی گمراه‌کننده باشد، چراکه نمی‌توان به‌راحتی بین نرخ فریم بالا، کیفیت تصویر و روان بودن کلی تصویر تعادل ایجاد کرد.
گزینه‌های متعدد موجود برای تنظیم این فناوری‌ها نیز آزمودن آن‌ها را به شکل یکسان و دقیق دشوارتر می‌سازد. این پیچیدگی با ورود DLSS 4 و فناوری چندفریمی تولید فریم و مدل‌های هوش مصنوعی جدید، بیشتر هم شده است.
ما به آزمایش DLSS، FSR و XeSS ادامه خواهیم داد، به‌ویژه با بنچمارک مستقل بازی Black Myth: Wukong که استفاده از یکی از این فناوری‌ها را الزامی کرده است. با این حال، هنگام مقایسه امتیازهای این آزمایش‌ها باید به این نکته توجه داشته باشید که کیفیت تصویر الزاماً یکسان نیست، حتی اگر از تنظیمات گرافیکی مشابه استفاده کرده باشیم.
در بازی Black Myth: Wukong، کارت گرافیک Nvidia GeForce RTX 5090 در تمام وضوح‌ها، چه با فناوری تولید فریم (Frame Generation) فعال و چه غیرفعال، سریع‌ترین کارت مورد آزمایش بود. هیچ‌کدام از کارت‌های دیگر به آن نزدیک نشدند و حتی مقدار «1% کمینه»—که معیاری جدید در گزارش ماست و به میانگین 1 درصد از پایین‌ترین فریم‌های ثبت‌شده در طول بنچمارک اشاره دارد—در مجموع بهتر بود. کارت AMD Radeon RX 7900 XTX با فعال بودن نسخه‌ی مخصوص خودش از فناوری تولید فریم، عملکرد بهتری در 1% کمینه نسبت به بیشتر کارت‌های انویدیا نشان داد، اما RTX 5090 همچنان با اختلاف، صدرنشین باقی ماند.
عملکرد RTX 5090 در Ray Tracing
جای تعجب ندارد که RTX 5090 در بازی‌های کامپیوتری که از رهگیری پرتو (Ray Tracing) پشتیبانی می‌کنند، رقبای خود را به‌راحتی پشت سر گذاشت. این برتری آن‌قدر چشمگیر بود که عملکرد این کارت در وضوح 4K اغلب با سرعت کارت‌های دیگر در وضوح 1440p برابری می‌کرد.
تنها آزمایشی که سایر کارت‌های این مجموعه توانستند تا حدی به RTX 5090 نزدیک شوند، مربوط به بازی Call of Duty: Modern Warfare III بود؛ که به‌نظر می‌رسد در آن، عملکرد توسط پردازنده AMD Ryzen 9 9950X ما محدود (bottleneck) شده بود. البته باید گفت که پردازنده‌های دسکتاپی کمی پیدا می‌شوند که از این مدل سریع‌تر باشند، بنابراین این مشکلی نیست که به‌سادگی قابل رفع باشد.
می‌توانیم بیشتر به این موضوع بپردازیم و اشاره کنیم که RTX 5090 در بازی Cyberpunk 2077 بین ۱۱۸ تا ۱۷۶ درصد نسبت به AMD Radeon RX 7900 XTX (برترین کارت دسکتاپی AMD) برتری عملکرد داشت، یا به نتایج آن در سایر آزمایش‌ها بپردازیم، اما تمام این تست‌ها تصویر روشنی از سلطه‌ی مطلق RTX 5090 را نشان می‌دهند.
تست کارت RTX در بازی های Rasterization
گلوگاه پردازنده (CPU Bottleneck) که در بازی Call of Duty به آن اشاره شده بود، بار دیگر هنگام آزمایش بازی Total War: Three Kingdoms نیز مشاهده شد. در وضوح 1080p، تمام کارت‌های گرافیک مورد آزمایش عملکرد نسبتاً نزدیکی به یکدیگر داشتند. RTX 5090 حتی در وضوح 1440p نیز به سقف توان پردازنده برخورد کرد، در حالی که سایر کارت‌های گرافیک هنوز به این محدودیت نرسیده بودند. اما در وضوح 4K، این کارت تقریباً دو برابر سریع‌تر از AMD Radeon RX 7900 XTX یا Nvidia GeForce RTX 4080 عمل کرد و بار دیگر نشان داد که در پردازش‌های سنگین و با رزولوشن بالا، هیچ رقیبی در حد و اندازه‌اش وجود ندارد.
نکته: منظور از Rasterization یا به فارسی رَسترسازی، همان روش سنتی و رایج پردازش و ترسیم گرافیک سه‌بعدی روی صفحه نمایش است که قبل از ظهور فناوری‌هایی مانند Ray Tracing، به‌عنوان روش اصلی رندرینگ در بازی‌ها و گرافیک بلادرنگ (real-time graphics) مورد استفاده قرار می‌گرفت.
به نظر می‌رسد که در بازی Shadow of the Tomb Raider نیز با کارت Nvidia GeForce RTX 5090 به همان محدودیت پردازنده برخورد کرده‌ایم. این‌بار کارت‌های کمتری به این محدودیت رسیدند، اما RTX 5080 در وضوح 1080p به دلیل محدودیت‌های پردازنده، عملکردی برابر با RTX 5090 داشت.
تست دما و مصرف برق کارت گرافیک RTX 5090
ما از دستگاه اندازه‌گیری Kill-A-Watt که به دیوار متصل می‌شود استفاده می‌کنیم تا مصرف برق کل سیستم میزبان را اندازه‌گیری کنیم؛ با تعویض کارت گرافیک، مصرف برق نسبی در هر آزمایش تغییر می‌کند. اگرچه Nvidia GeForce RTX 5090 می‌تواند بیشتر از هر کارت گرافیکی که تاکنون آزمایش کرده‌ایم برق مصرف کند، اما همان‌طور که در نمودار می‌بینید، این میزان مصرف در همه برنامه‌ها یکسان نیست. در آزمایش ما با نرم‌افزار Adobe Premiere Pro، مصرف برق اوج این کارت حتی کمتر از AMD Radeon RX 7900 XTX بود. در نرم‌افزار Blender مصرف برق بیشتری داشت، اما اختلاف عملکرد زیاد آن در این تست، حداقل تا حدی، افزایش مصرف برق را توجیه می‌کند.
در بازی‌ها به‌خوبی دیدیم که RTX 5090 تا چه اندازه می‌تواند پرمصرف باشد. این کارت در بازی Cyberpunk 2077 باعث شد که کل سیستم تا ۸۵۹ وات برق مصرف کند، و در بازی F1 2024 نیز فقط اندکی کمتر از این مقدار مصرف داشت. عملکرد فوق‌العاده این کارت ممکن است باعث شود این مصرف بالا قابل توجیه به نظر برسد، اما به‌طور کلی، بر اساس همین ارقام، به نظر می‌رسد که Nvidia GeForce RTX 5080 گزینه‌ای به‌مراتب بهینه‌تر از نظر مصرف انرژی در میان کارت‌های نسل جدید باشد، اگر این موضوع برای شما اهمیت داشته باشد.
اگر قصد دارید کارت RTX 5090 را خریداری کرده و آن را در کیسی با تهویه مناسب نصب کنید (ما برای تست از کیس کامپیتر بزرگ و جادار یعنی کیس ایسوس ROG Strix Hyperion GR701 استفاده کردیم)، نگران دمای آن نباشید؛ همان‌طور که در نمودارهای حرارتی بالا دیده می‌شود، این کارت در طول فرآیند تست، نسبتاً خنک باقی ماند. با این حال، بسیار مهم است که کیس شما تهویه مؤثر و کافی داشته باشد، زیرا در غیر این صورت، حرارت به‌تدریج می‌تواند در داخل سیستم جمع شود و به مشکل جدی تبدیل گردد.
جمع‌بندی: چه کسی واقعاً به این قدرت نیاز دارد؟
تردیدی نیست که Nvidia GeForce RTX 5090 در حال حاضر سریع‌ترین کارت گرافیک دسکتاپی جهان است. اما پرسش اصلی اینجاست: واقعاً این کارت برای چه کسانی مناسب است؟
با اینکه قدرت آن بدون تردید چشمگیر است، اگر تنها هدفتان از خرید کارت گرافیک بازی کردن روی رایانه شخصی باشد، احتمالاً نباید گزینه اول شما باشد. قیمت آن بسیار بالاست، و در حالی که همه بازی‌ها را فوق‌العاده اجرا می‌کند، کارت‌های دیگر آزمایش‌شده نیز عملکرد بسیار خوبی دارند. روی کاغذ ممکن است به RTX 5090 نرسند، اما اگر کسی بگوید که نمی‌توانید با کارت‌هایی مثل Nvidia GeForce RTX 4080 یا کارت گرافیک میان رده RTX 4060 یک تجربه‌ی بازی کاملاً لذت‌بخش داشته باشید، با شما صادق نیست. RTX 5080 نیز برای این دسته از کاربران گزینه‌ای بسیار وسوسه‌انگیز خواهد بود. البته، اگر از آن دسته هستید که روی اجرای بازی‌ها با نرخ فریم بالا در وضوح 4K تمرکز دارید، این کارت نهایت لذت و عملکرد است.
با این حال، این بدان معنا نیست که اصلاً نباید RTX 5090 را پیشنهاد کرد. سوال این جاست آیا بودجه نامحدودی برای سیستم گیمینگ خود دارید و آیا این کارت همان چیزی است که باید بخرید؟ در پاسخ باید گفت بدون تردید. مدت زیادی نیازی به ارتقا نخواهید داشت، و مشخص نیست چه مدت طول می‌کشد تا RTX 5090 دیگر برای اجرای بازی‌های سنگین با نرخ فریم بالا کافی نباشد، اما به جرات می‌توان گفت که این اتفاق تا چند سال نخواهد افتاد.
همچنین اگر شما در حوزه‌هایی فعالیت می‌کنید که به پردازش مبتنی بر شتاب GPU متکی هستند، یا می‌توانید از توانایی‌های هوش مصنوعی این کارت بهره ببرید، RTX 5090 انتخابی عالی خواهد بود. (در مورد این بخش دوم، با گسترش بنچمارک‌های حوزه‌ی AI اطلاعات بیشتری در راه است.) اما اگر جزو آن دسته از کاربران نیستید و بودجه‌ی شما محدودتر است، با هزینه‌ای که صرف خرید RTX 5090 می‌شود، می‌توانید یک سیستم گیمینگ کامل با کارت RTX 5080 بسازید. پیش از خرید، حتماً این موضوع را در نظر بگیرید.